Đặc điểm và cách chăm sóc của cây hoàng lan
Ylang-ylang có mùi thơm quyến rũ, đó là lý do tại sao nó thường được gọi là cây công chúa. Là loại cây được trồng trang trí sân vườn rất được ưa chuộng trên thị trường hiện nay bởi cây có khả năng ra hoa quanh năm và tỏa hương thơm quyến rũ.
Cây hoàng lan là gì?
Là loại cây thường xuất hiện nhiều ở các công trình xây dựng, nhà ở, biệt thự, resort,… Với hương thơm dễ chịu, ngọt ngào nên khi hoa nở sẽ mang đến sự thư thái, thanh thản cho những người xung quanh. Một số thông tin về loài cây này như sau:
Đặc điểm nhận dạng
Có thể nhận dạng cây phong lan bằng những đặc điểm nào để phân biệt chúng với các loài khác? Hình ảnh hoa lan sẽ được mô tả chi tiết với các đặc điểm hình thái và sinh trưởng cụ thể như sau:
Đặc điểm hình thái
Thân cây hóa gỗ, cao khoảng 10 đến 15m. Vỏ cây màu trắng xám dùng làm thuốc. Cành lan giòn và khá dễ gãy nên hạn chế trồng ở những nơi đón gió mạnh. Tán cây có dạng hình trụ bao gồm các nhánh thường nằm ngang.
Lá đơn giản, xếp thành 2 dãy trên cành nhỏ, dễ rụng. Phiến lá mỏng và mềm, hình bầu dục, phần mềm hơi gợn sóng. Đỉnh lá thuôn, 2 mặt nhẵn, dài 15-20 cm, rộng 5-8 cm.
Ngọc lan có mùi rất thơm, mọc thành cụm trên cành ngắn, hoa có nhiều cánh dài, hình sọc lượn sóng. Cánh hoa xếp thành 2 vòng, trên và dưới hẹp. Hoa lúc non màu xanh, sau chuyển dần sang màu vàng và nở vào tháng 5.
Quả có màu xanh khi chín chuyển sang màu nâu đen. Mỗi bông hoa sẽ cho ra 1 chùm quả, mỗi chùm chứa 10-12 hạt, giống như hạt na.
Đặc điểm sinh trưởng
Ngọc lan tây là loại cây ưa đất chua. Cây sinh trưởng bình thường, thích hợp trên nhiều loại đất khác nhau như: đất sét, đất pha cát, không chịu úng, phèn, mặn.
Các loại lan ở Việt Nam hiện nay
Phong lan không chỉ có một giống mà ở Việt Nam có rất nhiều giống và rất dễ phân biệt qua hình dáng bên ngoài:
Lan ý là loại cây thân gỗ, cao được trồng trong vườn nhà, có chiều cao tới 15 m, tán rộng.
Ngọc lan tây lùn cũng là cây thân gỗ nhưng chỉ cao 2 m. Giống này thường được trồng trong chậu làm cây cảnh đặt trong sân vườn, khuôn viên và rất thuận tiện trong việc di chuyển. Loại lan có hình dạng dây leo, nhiều nơi gọi là cây dẻ.
Tuy là 3 loại nhưng hoa có đặc điểm khá giống nhau. Vì vậy, khi mua giống, tùy theo loại thân, khách hàng có thể xác định trồng loại cây nào trong điều kiện, môi trường phù hợp.
Ứng dụng và giá trị của cây hoàng lan
Hoa phong lan có nhiều ứng dụng trong các ngành công nghiệp ngày nay. Cùng xem giá trị của loại cây này trong từng lĩnh vực cụ thể:
Giá trị cho ngành làm đẹp
Hoa của cây ylang-ylang thường được dùng để làm tinh dầu. Lý do là nước hoa cực kỳ quyến rũ, có dấu ấn riêng khó quên. Rất nhiều công dụng của loại tinh dầu này đối với sắc đẹp và đời sống vợ chồng của chị em phụ nữ như:
Làm đẹp da, hỗ trợ điều trị mụn, thu nhỏ lỗ chân lông, kháng viêm.
Tăng hưng phấn cho các cặp đôi và tạo không gian lãng mạn hoàn hảo cực kỳ kích thích khi “yêu”.
Dùng để massage, xông tinh dầu bằng đèn xông tinh dầu hoặc dùng để tắm giúp thư giãn cơ thể, tinh thần tỉnh táo.
Giá trị cho ngành y tế
Trong y học, vỏ và hoa của loài cây này thường được dùng để điều chế thuốc. Đặc biệt:
Ứng dụng của ylang-ylang trong việc ép tinh dầu
Vỏ: Sau khi phơi khô có thể dùng làm thuốc chữa bệnh dạ dày, nhuận tràng và kích thích tiêu hóa.
Hoa: Sau khi phơi khô, hoa có thể dùng chữa sốt rét. Hoa tươi giã nát đắp lên chỗ bị đau sẽ giúp mau khỏi. Tinh dầu cũng giúp chữa nghẹt thở, huyết áp cao, hen suyễn, bệnh gút, đau đầu, v.v. Ngoài ra mùi tây còn giúp hạn chế chứng mất ngủ, lo âu, trầm cảm và lãnh cảm.
Giá trị cảnh quan
Nhiều người thường mua lan hồ điệp về trồng làm cảnh trong sân vườn, khuôn viên, biệt thự, resort,… Bởi dáng cây đẹp, tán mềm dễ tạo hình và hoa có mùi thơm đặc trưng. Đặc biệt, hoa lan là cây thường xanh nên không rụng lá theo mùa.
Loại cây này cũng rất thích hợp trồng làm cây xanh đường phố, công viên, khuôn viên… Cây bóng mát với hương thơm nồng nàn thanh khiết sẽ tô điểm hiệu quả cho cảnh quan đô thị.
Giá trị kinh tế
Hoa lan có hương thơm quý phái và ngây ngất. Vì vậy, nhiều hãng nước hoa đã sử dụng mùi hương này để làm điểm nhấn cho sản phẩm của mình.
Khi kết hợp với mùi hương của các loại thảo mộc, trái cây hay gỗ, hoa lan tạo nên một nét riêng biệt. Ví dụ như sản phẩm Chanel số 5, tinh dầu ngọc lan tây có thành phần chiếm tới 10%. Vì vậy, giá trị kinh tế của cây chủ yếu đến từ hoa.
Ý nghĩa cây hoàng lan trong tâm linh và phong thủy
Lan rừng có thể được trồng ở nhà riêng, nơi công cộng hay chùa chiền… Ngoài ý nghĩa làm cảnh, trang trí, làm thuốc, làm nước hoa, loài cây này còn mang những biểu tượng đặc biệt khi xét về khía cạnh phong thủy. Vẻ đẹp và ý nghĩa của lan hồ điệp
Theo quan niệm, loài hoa này là biểu tượng của sự kiên cường, bất khuất. Sức sống và hương thơm sẽ mang lại nguồn năng lượng tích cực, mạnh mẽ và tràn đầy. Loài hoa nhiều cánh hình ngôi sao còn được coi là biểu tượng của sự tỏa sáng trên bầu trời đêm, mang đến niềm vui và hạnh phúc.
Nhiều người muốn trồng giống cây này trước nhà. Theo phong thủy, cây ngọc lan tây được trồng ở sân trong nhà sẽ giúp gia chủ thu hút vượng khí, xua đuổi tà khí, đồng thời tích tụ nhiều may mắn, sức khỏe tốt cho gia chủ.
Kỹ Thuật Trồng Lan Cho Năng Suất Và Chất Lượng Cao
Để có thể trồng lan đạt năng suất cao, cần phải cẩn thận từ khâu chọn giống đến nhân giống.
Chọn giống
Cần chọn cây mẹ khỏe, sinh trưởng tốt, không sâu bệnh. Cây ít nhất 3 năm tuổi và nở hoa cho đến mùa thứ hai. Đây là yếu tố đảm bảo cây con đồng đều và có sức sống cao.
Các loại lan
Có thể nhân giống bằng hạt hoặc giâm cành với hướng dẫn cụ thể như sau:
Lan nhân giống bằng hạt. Nếu hạt được gieo tự nhiên thì sau 1 tháng sẽ nảy mầm. Xử lý hạt giống bằng cách ngâm vào nước ấm để sau 3-5 ngày hạt nảy mầm đều. Đối với cây lùn, chiều cao trồng là 30-90 cm, đối với cây cao – 50-150 cm.
Nhân giống lan hồ điệp bằng cách giâm cành: Chọn cành của cây con sau đó cắt cành dài 15-20cm. Tiến hành cắt tỉa lá rồi ngâm vào dung dịch kích thích ra rễ khoảng 2 tiếng. Sau đó, chiết cành đem trồng vào bầu đất có giá thể thích hợp để cành nhanh ra rễ. Cần tưới nước và che mát cẩn thận cho cây đợi khi đủ cứng cáp mới đem trồng.
Quy trình trồng lan
Làm đất: Cây không kén đất nên có thể thích hợp với nhiều vùng đất cát pha, đất phù sa, đất cát pha. Ngay cả ở những nơi đất sét, đất cằn cỗi cây vẫn có thể phát triển tốt. Tuy nhiên, nên tránh đất mặn và chua. Tuy nhiên khi xử lý nên bón thêm phân hữu cơ hoai mục, xơ dừa, tro bếp. Đây là cách vừa giúp cung cấp thêm dinh dưỡng cho cây vừa giúp đất tơi xốp, thoát nước hiệu quả.
Thời vụ trồng: Ylang-ylang nên được trồng khi nhiệt độ ấm áp nhưng không quá nóng. Đối với miền Bắc, bạn có thể trồng vào mùa xuân hoặc mùa thu. Nếu ở miền Nam có thể trồng quanh năm nhưng tránh mùa mưa vì cây không cần quá nhiều nước. Mật độ trồng: Cây lan hồ điệp khi trồng không cần cách nhau quá xa. Tuy nhiên, cần có đủ không gian để tán cây có điều kiện phát triển tốt nhất. Cây cách cây ít nhất 10 m.
Cách trồng
Khi hạt mọc thành cây, chọn những cây có 2 cặp lá khỏe mạnh, cấy vào túi bầu (thành phần trong túi bầu là 70% đất vườn, 30% phân xanh và tro, rạ). Nếu là giâm cành, khi cây đã bén rễ và phát triển ổn định có thể đem đến công trình. Khi trồng lại cần che bớt 50% ánh sáng cho cây còn nhỏ. Bỏ tán trước khi trồng khoảng 2 tháng để cây làm quen với điều kiện môi trường.
Đặt cây lan vào hố hoặc chậu đã đào sẵn theo chiều thẳng đứng và cân đối. Sau đó, nhẹ nhàng lấp đầy thanh dẫn và để phần đế nhô cao hơn mặt đất một chút để thoát nước tốt hơn.
Nếu là cây sân vườn, cây công trình này cần được đỡ bằng giàn để hạn chế gãy đổ. Trong trường hợp trồng cây trong chậu, hãy phủ thêm một lớp rêu đá lên trên mặt đất để giữ ẩm cho đất một cách hiệu quả.
Kỹ thuật chăm sóc lan để đảm bảo chúng phát triển
Để cây có điều kiện phát triển tốt nhất cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng, cung cấp nước và chăm sóc.
Cách tưới nước
Lan ý là cây ưa ẩm nhưng vẫn có khả năng chịu hạn tốt. Tuy nhiên, cây không chịu được úng nên cần tưới nước với lượng thích hợp, 2-3 ngày/lần. Khi đất đủ ẩm thì dừng lại không tưới quá nhiều nước. Trường hợp cây còn trong vườn ươm với số lượng nhiều nên lắp đặt hệ thống phun sương. Tưới nước thường xuyên ở gốc sẽ giúp giữ ẩm cho cây hàng ngày. Khi cây bắt đầu lớn hơn một năm tuổi có thể tưới 1 lần/tuần.
Cách tỉa cành, tạo tán
Có thể bắt đầu tỉa cành tạo tán theo ý muốn khi cây được khoảng 6 tháng tuổi. Lan có phần chân khá giòn và sức bền kém nên khi tỉa tán phải hết sức cẩn thận. Ngoài ra, tán cây không nên quá dày dễ gây nguy hiểm trong mùa mưa.
Làm thế nào để bón phân?
Đối với lan muốn phát triển nhanh và ra hoa sớm nên bón phân NPK khoảng 3-4 lần/năm. Có thể hòa tan phân vào nước để tưới hoặc rải đều xung quanh gốc để rễ cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
Cây ngọc lan tây trồng trong công viên
Ánh sáng
Cây lan ưa sáng nên phát triển tốt nhất trong điều kiện ánh sáng rực rỡ. Nên trồng nơi thoáng mát, không bị cây cối um tùm che phủ. Tuy nhiên nếu cây còn nhỏ thì nên hạn chế nắng gắt.
Nhiệt độ và độ ẩm
Phong lan có thể sống và phát triển trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm cao, khí hậu nhiệt đới gió mùa như ở Việt Nam. Vì vậy, ở 3 miền Bắc, Trung, Nam đều có thể dễ dàng trồng loại cây này.
Làm cỏ
Rễ ngọc lan tây mọc nông và ở lớp đất trên cùng. Vì vậy khi làm cỏ cần chú ý tránh làm tổn thương bộ rễ ảnh hưởng đến quá trình phát triển. Tốt nhất là chỉ làm cỏ quanh gốc, không dùng dụng cụ làm vườn.
