Rệp sáp trên cây xoài và biện pháp phòng trừ
Rệp sáp là một loài côn trùng thuộc bộ Hemiptera, họ Margarodidae. Chúng được tìm thấy trên nhiều loại cây trồng, trong đó bao gồm cả cây trái như xoài, cam, quýt, vàng, và các loại cây công nghiệp khác. Rệp sáp có màu trắng, tròn, kích thước nhỏ, khoảng 1-2 mm. Chúng ăn nhựa cây và bài tiết ra một chất nhớt dày màu nâu đen gọi là sáp, bao phủ trên các phần cây bị nhiễm. Rệp sáp có thể gây ra thiệt hại cho cây trồng bằng cách ngăn chặn quá trình quang hợp và làm giảm sản lượng cây. Nếu không xử lý kịp thời, rệp sáp có thể gây thất thu lớn cho các nhà vườn.
1. Triệu chứng gây hại
Rệp sáp gây hại trên xoài bằng cách chích hút nhựa các bộ phận non của cây như lá non, đọt non, bông, cuống trái non; làm cho cây bị suy yếu, đọt non bị thui chột, bông có thể bị rụng hoặc không phát triển được. Rệp chích hút nhựa trái, kể cả trái già, gây rụng trái hoặc làm trái nhỏ, biến dạng và giảm giá trị thương phẩm của trái.
Ngoài gây hại trực tiếp, trong chất thải của rệp còn chứa nhiều chất dinh dưỡng tạo điều kiện nấm bồ hóng phát triển, ảnh hưởng đến quá trình quang hợp làm cho trái chậm lớn. Rệp sáp và bồ hóng tác động đồng thời lên cây xoài làm cho cây bị còi cọc, chậm phát triển. Ngoài ra, nấm bồ hóng phát triển làm lá và vỏ trái bị đen, ảnh hưởng đến mẫu mã bên ngoài của trái.
Rệp sáp gây hại xoài
2. Đặc điểm hình thái của rệp sáp
Rệp sáp có kích thước nhỏ, thường chỉ từ 1-5 mm, có thể có nhiều màu sắc khác nhau như trắng, đen, đỏ, vàng, nâu hoặc xanh lá cây. Thân của rệp sáp có hình dạng hình ống, thon dài và mềm. Chúng có đôi cánh mảnh mai và cặp chân dài, giúp chúng di chuyển trên cây. Rệp sáp có chiếc miệng hình túi và hút chất dinh dưỡng của cây thông qua một cơ quan hút đặc biệt gọi là “bọng hút”. Ngoài ra, rệp sáp cũng bài tiết một chất nhớt màu nâu đen gọi là sáp, bao phủ trên các phần cây bị nhiễm và tạo ra vết bẩn.
3. Điều kiện rệp phát triển
Rệp sáp là một loại côn trùng đa thực, ngoài cây xoài chúng còn gây hại trên rất nhiều loại cây ăn trái khác như ổi, mãng cầu, cam, quýt, chanh, bưởi,… nên rệp dễ phát triển do nguồn thức ăn của chúng rất phong phú. Rệp sáp thường phát triển và gây hại trong điều kiện thời tiết nóng và ẩm, vào thời điểm cuối mùa mưa chuyển sang mùa khô, đặc biệt là vào mùa khô hanh cây bị thiếu nước, rệp tập trung gây hại ở phía gốc cây và cuống trái. Khi rệp sáp sinh sản và có mật số nhiều thì chúng có tập tính xếp chồng nhiều lớp lên nhau. Rệp sáp ít di chuyển, phần lớn nhờ vào một số loài kiến (kiến hôi, kiến cao cẳng,…) tha đi, từ đó làm lây lan sang ra nhiều nơi khác.
4. Biện pháp phòng trừ
Để phòng trừ rệp sáp trên cây xoài, bạn có thể sử dụng các biện pháp như sau:
- Kiểm soát côn trùng côn trùng mối đen: Các loại rệp sáp thường xuất hiện khi cây xoài bị nhiễm mối đen, vì vậy bạn nên kiểm tra và kiểm soát mối đen trên cây.
- Sử dụng phương pháp vật lý: Sử dụng tay hoặc bàn chải mềm để lau bỏ rệp sáp khỏi các mặt lá và cành cây. Bạn cũng có thể dùng vòi nước để xịt cây, nhưng cần phải chú ý không làm bể lá cây.
- Sử dụng phương pháp hóa học: Sử dụng thuốc trừ sâu có chứa các hoạt chất như imidacloprid, thiamethoxam, thiacloprid, acetamiprid, clothianidin hoặc dinotefuran để phun trực tiếp lên các vết bẩn và vết thối trên cây. Tuy nhiên, cần phải chú ý tới liều lượng và hướng dẫn sử dụng của sản phẩm để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe con người, động vật và môi trường.
- Sử dụng phương pháp sinh học: Sử dụng vi khuẩn Bacillus thuringiensis để kiểm soát rệp sáp. Vi khuẩn này sẽ phát triển trong ruột của rệp sáp và gây tổn thương, dẫn đến chết đuối của chúng.
Ngoài ra, cần phải chú ý vệ sinh và chăm sóc cây xoài thường xuyên, loại bỏ các cành cây và lá cây yếu, bị nhiễm bệnh và sâu bệnh để tránh tình trạng rệp sáp hoành hành trên cây.