Cách trồng và cách chăm sóc cây hoa mai
Mỗi khi Tết đến, đường phố, nhà nhà của người Việt đều được trang trí bằng hoa mai vàng, những cành mai được người dân lựa chọn cẩn thận để mang về cúng tổ tiên, cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Nhưng ít ai biết vì sao mai vàng lại là biểu tượng của ngày Tết cổ truyền Việt Nam. Chính vì vậy chúng tôi mong muốn mang đến cho bạn đọc những thông tin hữu ích để hiểu rõ hơn về văn hóa Việt Nam.
Cây Mai Là Gì?
Trong tiếng Anh, hoa mai là mai flowers và có tên khoa học là Ochna integerrima. Không những thế, mai còn có tên gọi khác là mai chiếu thủy. Cây thuộc họ mai (Ochnaceae) rất được ưa chuộng trong dịp Tết Nguyên đán ở Việt Nam, đặc biệt là miền Nam.
Đặc điểm của mai vàng
Cây mai có dáng cao, thuộc loại cây lâu năm, có thể sống khỏe và phát triển hơn trăm năm. Mai vàng là cây thân gỗ nên thân cây cứng cáp, cành hơi giòn nhưng vẫn có thể uốn tạo dáng cho cây. Thân cây xù xì, phân cành nhiều. Tán cây có lá thưa, nếu để tự do cây có thể phát triển từ hạt đến chiều cao tối đa 20-30 m. Gốc cây khá lớn, phần rễ mai vàng lõm vào có chỗ ăn sâu tới 2-3 m.
Lá mai là loại lá mọc so le đơn giản, có phiến hình bầu dục thuôn dài. Lá có màu xanh nhưng mặt dưới của lá hơi vàng. Đặc điểm của cây mai
Hoa mai là hoa lưỡng tính. Những bông hoa xuất hiện từ nách lá và tạo thành cụm. Ban đầu, hoa sẽ ra hoa cái, sau đó hoa cái sẽ hé nở và xuất hiện những chùm nụ non màu xanh. Khoảng một tuần nữa nụ hoa sẽ nở thành những cánh hoa mai vàng rực rỡ. Cấu tạo của hoa mai thường có 5 cánh nhỏ và mỏng manh, nhưng cũng có loài hoa đặc biệt có tới 9-10 cánh. Hoa mai thường nở trong 3 ngày rồi tàn.
Mặc dù hoa mai thường nở vào mùa xuân nhưng do khí hậu thay đổi nên việc ra hoa cũng thất thường dẫn đến hiện tượng mai nở sớm hoặc nở trái vụ. Không phải bông hoa nào cũng có thể đơm hoa kết trái. Nếu hoa đậu thì sau khi héo, bầu nhụy của hoa sẽ phình ra. Thời gian tới sẽ cho ra hạt.
Ý nghĩa của hoa mai trong ngày Tết
Từ xa xưa, cây mai đã gắn bó với làng quê, ruộng vườn Việt Nam, gắn bó với con người từ khi tổ tiên lập làng sinh sống. Loài cây bén rễ, cắm sâu vào lòng đất, không khuất phục trước gió bão, dù thời tiết có khắc nghiệt đến đâu, bền bỉ theo năm tháng, luôn tràn đầy sức sống và nở hoa vào đầu mùa xuân.
Như vậy, cây mai được ông cha ta xưa đánh đồng là biểu tượng của chí cốt, luôn ghi nhớ đạo lý ân nghĩa, như sức sống lay lắt qua sương gió, để rồi nở hoa từ thuở đầu xuân. .
Truyền thuyết kể rằng trước khi viên tịch thiền sư Mãn Giác đã viết:
“Đừng nghĩ rằng hoa sẽ rụng vào mùa xuân
Đêm qua trước sân nhà có một nhành mai.”
Chỉ sau một đêm, trước cửa nhà bỗng thấy hàng loạt cành mai đang khoe sắc rất đẹp. Có lẽ vì thế mà gia đình nào cũng cố gắng trang trí trong nhà một vài cành hoa mai nở rộ với mong muốn bước sang năm mới nhiều niềm vui và hạnh phúc. Ngoài ra, màu vàng của hoa mai tượng trưng cho sự phú quý, giàu sang và phú quý. Hoa mai vàng nở vào dịp đầu năm bởi nó mang lại sự thịnh vượng và hạnh phúc cho cả một năm.
Các loại hoa mai
Theo thống kê, trên thế giới có hơn 24 loại mai, riêng ở Việt Nam có khoảng 19 loại. Trong đó, 6 loại mai phổ biến nhất thế giới là mai Campuchia (mai vàng Campuchia), mai vàng Indonesia, mai vàng Myanmar, mai vàng Nam Phi, mai vàng Châu Phi và mai vàng Madagascar.
Dưới đây là tổng hợp các loại ô mai phổ biến nhất:
Mai Tứ Quý
Mai tứ quý hay còn gọi là mai đỏ, có tên khoa học là Ochna Atropurpurea. Là loài hoa cảnh không chỉ nở vào mùa xuân mà có thể nở quanh năm. Đặc biệt hơn nhiều loài mai khác, cây mai này nở hai lần, lần đầu màu vàng, lần sau màu đỏ. Lúc đầu hoa mai có 5 cánh màu vàng tươi, khi tàn sẽ rụng hết, 5 đài hoa chuyển sang màu đỏ sẫm và xoay tròn như nụ hôn vào nhụy.
Cây mai có tên khoa học là Prunes mume, tên gọi khác là cây thanh mai. Nó có chiều cao hạn chế hơn so với nhiều loài khác, chỉ khoảng 6-9m. Lá mơ rộng, hình bầu dục, nhọn ở cuối và hơi có răng cưa. Hoa mai 5 cánh thường có 2 màu đặc biệt là trắng và hồng. Quả non có màu xanh, khi chín có màu vàng, vị chua ngọt.
Mai bạch
Mai bạch hoa có chiều cao tối đa khoảng 15m, được trồng chủ yếu ở Bến Tre, vùng núi Bà Đen – Tây Ninh, Hà Tiên. Hoa màu trắng tinh khôi, có 6-8 cánh hoa dày, hơi tròn, có nhụy màu vàng trông giống hoa sứ. Một nhược điểm của loài mai trắng này là khá khó trồng và chăm sóc.
Hồng Mai
Tên khoa học của cây mơ lông là Jatropha pandurifolia, là loại cây thân gỗ, chiều cao chỉ khoảng 1 đến 4 cm. Lá có màu xanh đậm, đơn độc và chia thùy. Hoa hồng mai có 5 cánh, màu hồng đẹp, nhị vàng tươi. Hoa mọc thành chùm ở đầu cành và nở rải rác quanh năm chứ không chỉ vào mùa xuân. Quả hồng chín có màu nâu đậm.
Hoàng mai
Đó là cây mai vàng hay còn gọi là Lá mai. Hoa năm cánh nhỏ, màu vàng tươi. Sở dĩ cây có tên là lá mai vì cây mai này mỗi năm chỉ nở một lần vào cuối tháng 12 âm lịch.
Song mai
Sở dĩ được đặt tên như vậy vì loài mai này thường ra hoa kết trái theo cặp. Hoa có màu trắng, trông trong sáng và tinh khiết.
Mai Chiếu Thủy
Mai vàng là cây thân gỗ lâu năm, có tên khoa học là Wrightia Religiosa, chỉ cao khoảng 1,5m, phân cành nhiều và gốc khá to. Lá nhỏ nhưng dài và mọc thành từng cặp. Hoa màu trắng, mọc thành chùm nhỏ gồm 5 cánh nhỏ, có mùi thơm dịu. Có tên gọi như vậy vì cây có cuống hoa luôn hướng xuống đất.
Nhất Chi Mai
Cây mai có gốc to xù xì, gỗ đen bóng. Lá nhỏ, màu xanh lục, đầu nhọn giống ngọn giáo. Hoa của mai chi nhỏ hơn các loại khác, gồm nhiều cánh mỏng, lúc đầu màu trắng, khi tàn hoa chuyển dần sang màu đỏ. Hoa có thể mọc đơn lẻ hoặc thành chùm.
Mai cúc là loại cây thân gỗ, phân cành nhiều, có nguồn gốc từ Bình Định. Hoa có ít hoặc nhiều cánh hoa, hoa được chăm sóc tốt có thể đạt tới 150 cánh hoa. Cúc mai hạt giống, cao khoảng 30cm có giá khoảng 150.000 đồng/cây, cúc đại trà cao khoảng 1m5 có giá khoảng 3.900.000 đồng/cây.
Một số loại hoa mai khác
Ngoài những loại quả mơ phổ biến trên, Việt Nam còn có rất nhiều loại quả mơ khác. Ví dụ như mai chiếu thủy, mai chiếu thủy, mai chiếu thủy, mai chiếu thủy, mai chiếu thủy, mai chiếu thủy, mai hoàng yến, mai đá, mai tuyết tùng, mai nhật, mai thái, mai tú cầu , mai rừng (mai núi), mai bạch tuyết,…
Cách trồng mai
Kỹ Thuật Nhân Giống Cây Mai Vàng
Cây mai có thể nhân giống bằng nhiều cách, phổ biến nhất là gieo hạt và giâm cành. Mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng đối với cây mai như sau:
Phương pháp gieo hạt: Khi gieo hạt bạn sẽ có một số lượng lớn mai giống, nếu trồng tự do chúng có thể sống được 30-40 năm nên sẽ tiết kiệm được thời gian và công sức của bạn. Tuy nhiên, nhược điểm là cây mai mới sẽ không mang những đặc tính tốt của cây mẹ như: ít cành, hoa nhỏ, màu sắc khác lạ…
Phương pháp giâm cành: Ưu điểm của phương pháp này là bảo toàn được các đặc tính tốt của cây con ban đầu. Khi chiết chọn những cành nhỏ khỏe mạnh rồi cắt phần vỏ dài 3-4 cm, chú ý không cắt vào phần gỗ. Sử dụng hỗn hợp đất trộn với xơ dừa, phân mục nát, v.v. để nhóm xung quanh cốc. Sau đó tưới nước thường xuyên, chăm sóc cho đến khoảng 3 tháng sau khi bầu đất ra rễ nhiều thì bạn tiến hành cắt bỏ nhánh đó đi để lại cây mẹ. Kỹ Thuật Nhân
Kỹ thuật trồng mai vàng
Khi trồng mai bạn cần đảm bảo mật độ, khoảng cách trồng đủ rộng để cây phát triển toàn diện.
Đầu mùa mưa là thời điểm tốt nhất để trồng mai.
Đất trồng cũng là một yếu tố rất quan trọng, bạn cần chuẩn bị đất có đủ độ ẩm, mùn và chất dinh dưỡng bằng cách trộn với xơ dừa, tro trấu, rêu than bùn và phân chuồng hoai mục,…
Mai vàng là loại cây chịu hạn tốt nên bạn có thể tưới nước ngày 2 lần vào buổi sáng và chiều tối cho chúng với lượng thích hợp, đảm bảo cây không bị héo úng hay úng nước.
Trong quá trình trồng, bạn nên kết hợp bón phân với các loại phân giàu đạm và lân cho cây thay vì bón phân kali. Có thể bón phân NPK với lượng vừa đủ bón xa gốc cây và bón khoảng 2-3 lần/tháng. Bón phân vào mùa mưa sẽ hiệu quả hơn. Ngoài ra sau khi thay đất cho cây khoảng 3-4 tháng có thể bón lót cho cây bằng phân chuồng hoai mục, phân gà, vịt.
Trong quá trình trồng bạn cần kết hợp bón phân với các loại giàu đạm, lân cho cây mai
Nhớ thường xuyên nhổ cỏ, vun gốc, bắt sâu bệnh cho cây. Hoặc mẹo nhỏ cho bạn là hãy diệt cỏ dại trước mùa mưa cho mai nhé!
Cách chăm sóc mai sau Tết
Kỹ thuật tỉa cành mai
Bạn phải cắt tỉa cành đúng theo hình dáng và kích thước ban đầu của cây. Thông thường sẽ cắt bỏ ⅓ số cành hoặc tỉa cành trên ngắn hơn hàng dưới như cây thông.
Thời điểm cắt tỉa hợp lý là trước ngày 15 âm lịch, nếu chất lượng chậm thì chỉ nên đến ngày 20.
Kỹ thuật tỉa cành mai sau Tết
Làm sạch cây mai
Bạn có thể dùng một dòng nước dội mạnh vào gốc cây để loại bỏ rong rêu, nấm mốc bám trên thân cây. Hoặc một cách khác là dùng phân urê đậm đặc phun lên cây (không để phân chảy hết vào gốc), đợi 10 phút rồi phủi sạch nấm mốc dùng bàn chải chà mạnh lên cây.
