Cây rau Dớn có phải cây Dương Xỉ không?

Cây rau Dớn là gì?

Rau Dớn là loài Dương xỉ với thân rễ nghiêng, mọc cao tầm 15cm, thường phủ lớp lông ngắn màu hung ở gốc. Cuống lá dài khoảng 60 đến 100cm, dày, màu vàng nhạt hoặc nâu đen và phủ lông ở gốc.

Phiến lá rau Dớn có thể thay đổi tuỳ theo tuổi của cây, nhưng có thể dài lên tới 1,5m. Phiến lá dạng hình lược bao gồm các lá nhỏ mọc đối xứng nhau.

Các lá non kép lông chim một lần, các lá già kép lông chim hai lần, các lá chét ở dưới và ở trên đều chia thùy lông chim dài khoảng 8-10cm, rộng 2cm. Các lá chét ở giữa kích thước lớn hơn, có cuống, chóp lá  hình tam giác, các lá chét bậc hai gồm 8-10 cái mỗi bên, không cuống, thuôn dài hình ngọn giáo, gân liên kết hình lông chim với 6 đến 10 gân con ở mỗi bên trong các thuỳ. Ổ túi bào tử dài mỏng, được nằm trên các gân con.

Rau Dớn sinh sống chủ yếu ở vùng núi rừng, gần các bờ suối, bờ khe, bên dưới các tán rừng thấp, nơi có độ ẩm ướt cao. Giống cây này thích hợp với môi trường tự nhiên hoang dã nên ít khi trồng được. Dù có quanh năm nhưng những người sành ăn chỉ chọn rau Dớn vào mùa mưa vì lúc đó cây tươi non, ăn sẽ ngon hơn bình thường.

Cây rau Dớn có phải là cây Dương xỉ không?

Cây rau Dớn là một loài thực vật thuộc họ Rau Dớn, có hình dạng bên ngoài tương tự cây Dương xỉ nhưng không phải là cây Dương xỉ. Rau Dớn chỉ là một loài Dương xỉ nhưng có thân rễ nghiêng.

Cả hai loài cây rau Dớn và cây Dương xỉ đều thích hợp sinh sống trong môi trường ẩm ướt, nhưng hoàn toàn khác biệt. Cây Dương xỉ không phải là cây rau Dớn vì:

Cây Dương xỉ có ăn được không? Câu trả lời là không. Dương xỉ có độc tố ở mức nhẹ. Dương xỉ không thể sử dụng làm thực phẩm mà chỉ thích hợp dùng làm cây trang trí, trồng viền, cây trồng nền hoặc trồng trong chậu cảnh treo phục vụ cho việc trang trí nhà ở, quán cà phê cho không gian thêm tươi xanh, đẹp mắt và gần gũi với thiên nhiên.

Còn cây rau Dớn là một loại cây rau rừng đặc sản và có thể sử dụng để chế biến thành nhiều món ăn ngon. Bên cạnh đó, cây rau Dớn cũng có rất nhiều giá trị trong y học, đặc biệt là trong lĩnh vực Đông Y.

Tác dụng của cây rau Dớn đối với sức khỏe

Các chất dinh dưỡng có trong rau Dớn

Rau Dớn có chứa đến 86% nước, 4% protid, 8% hydrocarbon gồm chủ yếu là cellulose. Đây là loại cây đem đến giá trị dinh dưỡng cao. Các lá rau Dớn non này cũng có thể chứa lượng nhỏ các độc tố Dương xỉ, nhưng không nguy hiểm cho cơ thể, tới nay ta vẫn chưa ghi nhận bất kỳ trường hợp ngộ độc rau Dớn nào.

Tác dụng của rau Dớn mang lại

Rau Dớn, trong Đông y còn gọi là cẩu tích là một vị thuốc có tác dụng điều trị nhiều chứng bệnh như đau khớp, khí huyết suy yếu, chân tay mệt mỏi,…Sau đây là một số tác dụng chính của rau Dớn:

• Giúp lưu thông máu

Rau Dớn chứa rất nhiều nước, không chỉ có tác dụng giải nhiệt trong ngày nắng nóng. Rau Dớn còn được xem như một vị thuốc giúp lưu thông máu huyết. Đây là một trong những thành phần quan trọng dùng để bào chế nhiều loại thuốc bổ máu. Bên cạnh đó, ăn rau Dớn thường xuyên giúp tĩnh an tâm thần, dễ ngủ hơn, ngủ ngon giấc và trí lực ổn định.

• Hỗ trợ, điều trị các bệnh hậu sản sau sinh

Người ta thường dùng rau Dớn cho phụ nữ sau sinh với mục đích phòng ngừa hoặc điều trị hậu sản. Tuy chưa có những công bố chính thức về tác dụng này. Nhưng thực tế nhiều báo cáo khoa học cho thấy tác dụng này của rau Dớn rừng khá hữu hiệu.

Ở Việt Nam, một số vùng miền vẫn áp dụng cho phụ nữ mới sinh xong sử dụng rau Dớn để hỗ trợ về xương khớp, an thần và phòng ngừa các chứng bệnh hậu sản.

• Rau Dớn giúp lợi tiểu, nhuận tràng, phòng ngừa táo bón

Trên thực tế nhiều nghiên cứu của y học đã xác nhận tác dụng này của cây rau Dớn rừng. Rau Dớn đã được dùng để bào chế các loại thuốc lợi tiểu và chống táo bón rất hiệu quả. Hoặc khi ăn rau Dớn thường xuyên, chúng ta rất ít khi bị những chứng táo bón hay bí tiểu. Ngoài tính mát thì rau Dớn có tính vị nhờn, tương tự như rau mồng tơi, nên giúp nhuận tràng rất tốt.

• Rau Dớn giúp làm dịu các cơn đau xương khớp

Nhờ tính nhờn có trong thành phần của thân cũng như lá, rau Dớn mang theo tác dụng làm dịu lại các cơn đau lưng hay tay, chân.

Dân gian vẫn truyền nhau cách dùng rau Dớn rừng đập dập hoặc giã nát ra để đắp vào chỗ bị sưng tấy, sưng đỏ do chấn thương nhẹ để giảm đau. Ngoài ra tác dụng tốt trong chữa mụn nhọt, viêm da cho trẻ sơ sinh được nhiều người áp dụng.

Bên cạnh đó rau Dớn còn rất nhiều tác dụng khác như: Thuốc sắc từ lá rau Dớn được cho là có tác dụng hạ sốt, hỗ trợ điều trị bệnh hen suyễn, tiêu chảy hay chảy máu cam. Ngoài ra bài thuốc dân gian này còn chữa được sốt rét, đau tai, đau răng. Thân và rễ của cây rau Dớn rừng được dùng để làm thuốc tẩy giun sán, chống côn trùng và sâu bệnh. Thuốc sắc từ lá ra cũng có thể điều trị bệnh ngứa, ghẻ cóc.

Các cách chế biến cây rau Dớn

Ngày nay, rau Dớn đã trở thành đặc sản, trở thành nhiều món ngon trong các nhà hàng, khách sạn lớn. Do đó để đáp ứng đủ nhu cầu rau Dớn trên thị trường, thay vì thu hái trong tự nhiên như trước, hiện nay có rất nhiều mô hình trồng cây rau Dớn. Hay một số gia đình vì quá yêu thích các món ăn từ loại rau này đã mua cây tại những nơi bán giống rau Dớn về trồng, để có thể ăn bất cứ lúc nào. Dưới đây là gợi ý một số cách chế biến rau Dớn:

Rau Dớn luộc tươi xanh

Rau Dớn vừa hái về còn tươi ngon mà luộc lên chấm với nước mắm thì không gì đậm đà bằng. Trước khi luộc, nên ngâm rửa rau với nước muối pha loãng để diệt trứng côn trùng bám vào lá.

Không nên luộc quá chín, rau sẽ bị nhũn và nhớt, mất đi hương vị của nó. Do đó khi nước vừa sôi lên, nhanh tay thả rau vào đảo đều rồi vớt ra ngay để ráo, lúc này rau không chỉ một màu xanh rất bắt mắt mà vẫn giữ được độ giòn ngon.

Rau Dớn trộn cùng tôm thịt

Bạn nên dùng tôm sông để có được độ tươi ngon nhất. Tôm và thịt heo ba chỉ thái hạt lựu ướp với hành tím băm nhỏ, nước mắm, bột ngọt, tiêu trộn đều lên, để khoảng vài phút cho ngấm.

Sau đó phi hành lên thật thơm rồi cho tôm thịt đã chuẩn bị bên trên vào xào chín. Khi thịt tôm đã chín và thấm đều gia vị, mới cho rau vào chảo đảo đều. Rau Dớn trước khi cho vào trộn cũng cần luộc sơ qua. Trước lúc bày ra đĩa, để món rau rừng hấp dẫn và thơm bùi hơn, rắc lên trên bề mặt ít lạc rang.

Món rau Dớn xào

Rau Dớn tươi non rửa sạch, trụng sơ qua với nước sôi và vớt ngay ra để ráo. Cho tỏi vào chảo phi thơm, cho số rau Dớn vào đảo đều năm phút và bắc xuống.

Nêm muối, đường, bột ngọt, tương ớt, hạt tiêu, nước chanh tươi, lạc rang giã dập,… cho vừa khẩu vị và gắp ra đĩa.

Ngoài món Dớn xào tỏi có thể xào chung rau với thịt bò, thịt lợn… thì đừng quên rắc thêm ít hạt mắc khén, hạt tiêu thơm mang hương vị rất đặc trưng của núi rừng.

Mùi thơm nồng của hạt tiêu bám vào từng ngọn rau rừng xanh biếc, giòn giòn còn vương chút nhớt. Đọng lại nơi đầu lưỡi vị thơm ngon nguyên sơ và đậm đà, mà hiếm một loại rau nào có được.

Rau Dớn nộm

Nộm rau Dớn là món ăn bản sắc của người Thái ở Lai Châu nói riêng và người dân Tây Bắc nói chung. Rau Dớn được người Thái gọi là “pắc cút”.

Để làm được món nộm rau Dớn vừa ngon, vẫn mang hương vị đặc trưng của dân tộc Thái, người ta thường chỉ hái những ngọn rau Dớn cong non, lá bánh tẻ, sau đó rửa sạch, phơi nắng cho tái đi.

Tiếp đó cho rau Dớn vào chõ xôi để đồ lên, sau khoảng thời gian 20 phút. Cách này giúp rau chín và giữ được màu xanh. Với món nộm rau Dớn phải đồ chứ không nên luộc để giữ nguyên vị bùi bùi, ngọt ngọt của món nộm.

Khi rau đã được đồ chín, bỏ rau vào bát to, cho thêm rau thơm, ớt, gừng, tỏi, nước chanh tươi, mì chính và muối trắng trộn đều lên. Để khoảng 5 phút cho thấm đều gia vị, sau đó cho lạc rang giã nhỏ vào là có thể ăn ngay được.

Món nộm rau Dớn khi ăn sẽ cảm nhận được một mùi thơm rất đặc trưng, vị bùi của rau Dớn, vị chua ngọt xen lẫn một chút vị cay của ớt, chanh.

Với nhiều cách chế biến khá đơn giản, rau Dớn không chỉ là món ăn đặc trưng của dân tộc Thái mà còn là đặc sản của tỉnh Lai Châu. Vì vậy nếu có dịp đến với Lai Châu, thực khách nên ăn thử món nộm rau Dớn để tận hưởng vị ngon đậm chất nguyên sơ của vùng cao này.

Vốn là loại rau rừng mọc tự nhiên nhưng nhờ có vị ngon riêng biệt và những tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe, rau Dớn ngày càng trở thành món ăn được nhiều người ưa chuộng. Mong rằng bài viết trên đã cung cấp cho bạn đầy đủ thông tin về loài cây này, bên cạnh đó bạn có thể áp dụng một số cách chế biến chúng tôi gợi ý để làm ra món rau Dớn thơm ngon cho gia đình cùng thưởng thức.