Đặc điểm, ý nghĩa và cách trồng của cây xà cừ
Xà cừ là loại cây gỗ quý hiếm, thường được dùng đóng đồ nội thất nhưng ít ai biết loại cây này còn có công dụng chữa bệnh. Hãy cùng Mộc Tree khám phá nhiều điều thú vị về xà cừ và cách nuôi cấy nhé!
Cây xà cừ là gì?
Xà cừ hay còn gọi là cây ăn quả thân gỗ, cây sọ khỉ, tên tiếng Anh là Nacre Tree, tên khoa học là Khaya senegalensis, thuộc họ Xoan. Loại cây này có nguồn gốc từ Sudan ở Châu Phi, sau đó được trồng trên khắp thế giới, chủ yếu ở Berlin Đức.
Ở Việt Nam, cây xà cừ được dùng làm cây cảnh do có thể trồng trên nhiều loại đất, đặc biệt là đất cát pha ven biển miền Trung nên được trồng phổ biến từ Bắc chí Nam. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp xà cừ trên đường phố, trường học, công viên, tòa thị chính… hay trong các vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên.
Ý nghĩa phong thủy của cây xà cừ
Nhiều người thường khuyên không nên trồng cây có đường kính lớn trước cửa nhà, bởi nó chính là lối cản trở không khí lưu thông, cản nắng và ảnh hưởng đến tài vận, may mắn của gia đình.
Tuy nhiên, bạn vẫn có thể trồng xà cừ trước nhà nếu giữ khoảng cách, để tạo bóng mát xoa dịu cái nắng mùa hè. Nên trồng cây bên trái từ trong ra ngoài, cách cổng chính khoảng 20m và móng nhà 20m.
Ngoài ra, gỗ xà cừ còn có ý nghĩa phong thủy đặc biệt, màu nâu đỏ của gỗ được dùng để chế tác các vật phẩm phong thủy, thường là bộ tứ linh với bốn loại thủy sinh là Long, Ly, Quy, Phụng được chạm khắc tinh xảo trên mặt gỗ xà cừ nguyên vẹn, không tì vết. Hoặc phổ biến nhất là đóng bàn thờ, với nhiều đường nét chạm trổ để cầu phúc lộc bình an. Đặc điểm của cây xà cừ
Cây xà cừ là cây thân gỗ, thân thẳng, đường kính khoảng 1 đến 2 m, cao khoảng 20 đến 50 m, vỏ sần sùi màu xám đen. Cây là loại cây thân gỗ, phân cành nhiều, tán lá rộng nên được dùng để tạo mỹ quan và tạo bóng mát. Rễ gai, khỏe và ăn sâu.
Lá của cây xà cừ hình chụm lại, dạng lông chim, mọc so le, mặt trên của lá nhẵn. Hoa của loài cây này có 4 cánh, mọc thành chùm, màu trắng tinh khôi. Quả xà cừ hình nang, màu nâu xám, cứng cáp, thường chín vào tháng 9 – 10, khi chín sẽ nứt ra và hạt bên trong vỡ ra, hạt xà cừ có màu nâu, có giá trị cao, thường dùng làm hạt.
Tác dụng của xà cừ
Ảnh hưởng sức khỏe
Tiêu Viêm, Đau, Sưng: Người xưa dùng lá xà cừ non để chữa viêm, sưng đau rất hiệu quả. Dùng 1 nắm lá xà cừ non, rửa sạch, giã nát ngâm rượu rồi đắp lên vùng bị tổn thương, sưng tấy, viêm nhiễm trong 1 tuần sẽ khỏi. Trị ho: Vỏ quả quất vàng dùng chữa ho, sau khi rửa sạch để ráo nước ngâm với quả quất và mật ong 3-4 ngày thì uống.
Chữa ghẻ lở: Cũng dùng vỏ cây xà cừ, sau khi sơ chế, rửa sạch, đun với nước cho sôi rồi để nguội, dùng tắm gội có hiệu quả giảm ghẻ ngứa, nhưng tùy theo tuổi và thể bệnh mà dùng vỏ cây với lượng hợp lý. Chữa cảm sốt, đau bụng: Hoa xà cừ sắc lấy nước, uống sau mỗi bữa ăn, ngày 2 lần sẽ chữa cảm sốt, đau bụng rất tốt.
Hiệu ứng làm đẹp
Nhờ bộ rễ ăn rộng và chắc nên cây chống được gió bão, giữ đất và chống xói mòn rất tốt. Cây cũng có tán lá rộng, khả năng thanh lọc bụi bẩn, không khí nên được trồng tạo không gian xanh, làm đẹp cảnh quan.
Vì vậy, cây xanh được trồng rộng rãi dọc các tuyến đường, công viên… nhưng cây sẽ bị hạn chế đường kính không quá 400 mm và cắt tỉa cành trước mùa mưa để tránh gây tai nạn khi cây đổ, gãy cành.
Gỗ xà cừ từ lâu đã nổi tiếng, giá cao. Gỗ xà cừ đỏ, vân đẹp, chịu lực rất tốt, dễ uốn nên được dùng làm nhiều đồ vật bằng gỗ, trang trí nội thất,… Đặc biệt, gỗ xà cừ không có mùi, chống ẩm mốc tốt, đường vân gỗ rất đẹp tạo nên nét quý phái, sang trọng nên được nhiều người ưa chuộng.
Thành phần cho thực phẩm và đồ uống
Ít ai biết rằng hạt và quả của cây xà cừ có thể dùng để ép thành dầu ăn, thành phần của dầu xà cừ chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe con người.
Cách trồng và chăm sóc cây xà cừ
Cách trồng xà cừ tại nhà
Bước 1 Chọn hạt giống
Đầu tiên, bạn chọn giống khỏe mạnh, không sâu bệnh và từ những cây từ 18 năm tuổi trở lên thì mới cho ra cây giống chất lượng. Thời điểm tốt nhất để trồng là vào mùa mưa.
Nếu trồng đại trà thì mật độ và khoảng cách thích hợp nhất là khoảng 626 cây/ha, cây cách cây 4-5m, hàng cách hàng 3-3,5m để cây có khoảng trống phát triển. Đất nên chọn loại tơi xốp, dễ thoát nước, hố được đào với độ sâu và rộng thích hợp khoảng 50x50x50cm, tốt hơn là nên đào hố trước khi trồng 10 ngày, bón lót một ít phân NPK.
Bước 2 Trồng xà cừ
Ngâm hạt trong nước ấm khoảng 1 tiếng thì vớt ra, cho vào khăn vải mỏng và để nơi thoáng gió để hạt được ủ. Sau đó tưới một ít nước để giữ ẩm cho hạt, khi hạt nảy mầm đem hạt đi trồng.
Khi hạt nảy mầm được khoảng 1 tuần thì cho vào chậu có chứa phân hữu cơ, phân chuồng hoai mục, đất và phân lân, nhớ đục lỗ dưới đáy bầu đất.
Khi cây xà cừ mọc cao khoảng 40-50cm thì đem trồng vào vị trí đã chuẩn bị sẵn, bỏ túi bầu, cắt bỏ phần rễ thừa rồi đặt cây vào hố, lấp đất, nén chặt theo chiều dọc để cố định gốc, sau đó tưới ít nước cho cây, tránh tưới úng vì sẽ gây úng cây.
Cách chăm sóc ốc xà cừ
Khi cây còn nhỏ, bạn cần tưới nước cho cây 2 lần/ngày, sau khi cây lớn thì giảm xuống 1 lần/ngày. Bạn cần làm sạch cỏ dại, xới đất xung quanh gốc với đường kính 0,8-1 m, cắt bớt cành để cây từ mặt đất đến ⅓ hoặc 1/2 thân cây có điều kiện phát triển. Khi cây con đang ở giai đoạn đầu bạn cần làm sạch cỏ thường xuyên để tránh sâu bệnh, khi cây lớn nếu phát hiện sâu bệnh cần phun ngay các loại thuốc chuyên dùng để ngăn chặn sự lây lan.
Những lưu ý khi trồng và chăm sóc cây xà cừ
Nếu mua cây giống xà cừ về trồng nên chọn cây giống thân thẳng, ngọn lá không dập nát, không có biểu hiện lạ. Đất ngọc trai tốt liên quan đến việc chọn một điểm có độ pH khoảng 6 để cây phát triển tốt.
Mọi người cũng hỏi
Câu hỏi 1: Quả xà cừ là gì và có nguồn gốc từ đâu?
Câu trả lời 1: Quả xà cừ là quả của cây xà cừ (Diospyros decandra), một loại cây thuộc họ Lúc bát (Ebenaceae). Cây xà cừ là một loại cây gỗ thường xanh, phân bố chủ yếu ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới của Châu Á, Đông Phi và Châu Úc.
Câu hỏi 2: Quả xà cừ có màu sắc và hương vị như thế nào?
Câu trả lời 2: Quả xà cừ thường có màu xanh đen hoặc đỏ đen khi chín, tùy thuộc vào loại cây và môi trường sống. Quả có kích thước nhỏ, hình cầu hoặc hình tròn, và có một hạt lớn bên trong. Hương vị của quả xà cừ ngọt, thơm và có một chút hậu vị chua nhẹ.
Câu hỏi 3: Quả xà cừ được ưa chuộng và sử dụng trong ẩm thực như thế nào?
Câu trả lời 3: Quả xà cừ được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, đặc biệt ở các khu vực nơi nó mọc hoang dã. Quả có thể được ăn tươi, làm nước ép, hoặc sử dụng để chế biến các món tráng miệng, mứt, và nước uống truyền thống. Ngoài ra, quả xà cừ cũng được dùng để làm thạch, mứt, hay đun thành một loại xi-rô ngọt.
