Các loại sâu bệnh gây hại trên cây xoài và biện pháp phòng trừ
Sâu hại trên cây xoài ở tất cả các thời điểm xoài ra bông, đậu trái, trái non. Nếu thăm vườn phát hiện các loài sâu sau đây cần tìm hiểu và xử lý kịp thời, tránh ảnh hưởng tới chất lượng cũng như năng suất.
Các loại sâu bệnh gây hại trên cây
Cây xoài có thể bị mắc một số bệnh và bị tấn công bởi sâu bệnh. Dưới đây là một số sâu bệnh phổ biến ảnh hưởng đến cây xoài:
- Sâu đục trái xoài: Loài sâu này ăn trái xoài từ bên trong và làm hỏng trái. Khi trái xoài bị sâu đục, nó sẽ rụng sớm hoặc không chín đầy đủ. Để phòng ngừa sâu đục trái xoài, bạn có thể dùng thuốc trừ sâu hoặc cắt bỏ các trái xoài bị sâu đục khỏi cây.
- Sâu đục thân xoài: Sâu này ăn các phần thân của cây, làm giảm lượng dinh dưỡng cung cấp cho cây và gây thiệt hại cho hệ thống rễ. Để phòng ngừa sâu đục thân xoài, bạn có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc cây như bón phân, tưới nước định kỳ, tưới chất chống sâu bệnh, cắt bỏ những nhánh cây bị sâu đục hoặc sử dụng thuốc trừ sâu phù hợp.
- Sâu xanh xoài: Sâu này ăn lá cây xoài và làm cho lá cây bị thối, trở thành màu nâu đen. Để phòng ngừa sâu xanh xoài, bạn có thể dùng thuốc trừ sâu hoặc sử dụng các phương pháp tự nhiên như phun bằng nước muối hoặc dùng bột cà phê.
- Bệnh thối rễ: Bệnh thối rễ gây ra bởi nấm và có thể gây ra cây xoài bị chết hoặc không phát triển tốt. Để phòng ngừa bệnh thối rễ, bạn có thể trồng cây xoài ở một vị trí có drenage tốt và tránh tưới quá nhiều nước hoặc sử dụng phân hữu cơ để cải tạo đất trồng. Nếu cây xoài đã bị nhiễm bệnh thối rễ, bạn có thể sử dụng thuốc trừ nấm để tiêu diệt nấm gây bệnh.
Ngoài ra còn các bệnh hại như sau :
1. Bệnh đốm đen (do vi khuẩn Xanthomonas campestris pv. Mangiferaindicae):
Triệu chứng: Bệnh xảy ra trên lá, trái và chồi non. Đầu tiên những đốm bệnh có màu nâu đen nhỏ xuất hiện trên lá, trái, sau đó chúng lớn dần lên, các vết bệnh có thể nối liền lại và trở thành những vết loét lớn hình dạng bất định và cuối cùng tạo thành một vùng trũng xuống so với bề mặt lá. Những vết bệnh trên những chồi non và trái thường là vết nứt dọc, màu nâu đen. Đôi khi có nhựa chảy ra từ vết nứt đó. Nếu bệnh xảy ra trên cây non trong vườn ươm, khả năng lây lan của bệnh rất nhanh chóng và làm cho chết cây.
Phòng trị: Để phòng trị bệnh này, những lá bệnh, chối và cành bị nhiễm bệnh cần được cắt bỏ và mang ra khỏi khu vườn để tiêu hủy. Vệ sinh vườn sạch sẽ, thoáng mát, tránh ẩm độ cao tạo điều kiện cho bệnh phát triển. Hạn chế việc gây thương tích cho cây, đặc biệt là trong mùa mưa để ngăn chặn sự xâm nhiễm của vi khuẩn gây bệnh vào trong cây.
Phun thuốc BVTV ngay khi thấy bệnh bắt đầu xuất hiện, đặc biệt chú ý sau các trận mưa bão lớn.
2. Bệnh thán thư (do nấm Colletotrichum gloeosporioides):
Triệu chứng:
+ Trên lá: Bệnh chủ yếu xuất hiện trên lá non, triệu trứng bắt đầu có những đốm nhỏ như mũi kim có màu nâu sẫm chó đến đen có hình dạng không định hình lúc thì hình tròn, bầu dục, hình ngôi sao và về sau vết bệnh phát triển và liên kết với nhau thành từng mạng và lan rộng ra, ở giữa vết bệnh lớp tế bào bị khô và có những lỗ thủng làm lá non không phát triển đôi khi bị biến dạng, ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng của cây.
+ Trên bông: Bệnh phát triển trên cả chùm bông là đen bông và rụng. Bệnh còn phát triển trên các cành non của cây.
+ Trên trái: Bệnh nhiễm từ lúc trái còn non đến lúc thu hoạch, lúc đầu trên trái có những đốm nhỏ hình tronfcos màu nâu hoặc nâu đen sau lan dần ra, nhiều đốm kết hợp với nhau thành những đốm lớn hơn lõm vào phần thịt trái khoảng 5 – 10 mm và có thể lan ra bao quanh trái, làm cho thịt trái bị chai sượng và thối… sau đó trái sẽ bị rụng.
Phòng trị:
+ Trong vườn ươm: Luôn vệ sinh vườn ươm sạch sẽ, thoáng mát đầy đủ ánh sáng, tránh độ ẩm không khí cao. Cần chú ý làm sao cho cây non ra đọt đồng loạt để dễ dàng phòng trị, khi thấy bệnh bắt đầu xuất hiện cần phải phun thuốc nhắm ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
+ Ngoài đồng: Để phòng trừ bệnh thán thư trên xoài, việc tiêu hủy các cành lá bệnh để tránh lây lan là rất quan trọng. Tránh trồng quá dày tạo độ ẩm cao làm cho bệnh phát triển mạnh.
Trong các đợt ra lộc non, ra bông, trái non, càn chú ý đến bệnh đặc biệt trong mùa mưa, nếu thấy bệnh có triệu trứng xuất hiện cần phun thuốc để phòng trị.
Đối với trên bông và trái non khi bệnh phát triển nhiều có thể phun 7 – 10 ngày/ lần các loại thuốc BVTV từ khi hoa nở cho đến hai tháng. Sau đó giảm số lần phun, khoảng một tháng phun một lần.
Trên trái sau khi rụng sinh lý chúng ta có thể sủ dụng bao trái để bao không những hạn chế được bệnh thán thư mà còn giảm các loại sâu bệnh khác.
3. Bệnh phấn trắng (do nấm Oidium mangiferae):
Triệu chứng: Bệnh thường gây hại trong điều kiện thời tết nóng ẩm hoặc có sương đêm. Nấm bệnh đóng thành lớp phấn trắng trên lá non, phát hoa và trái non. Bệnh thường phát triển từ ngọn của phát hoa, lan dần đến cuống hoa, trái non, lá non và cành. Thương hoa bị nhiễm bệnh trước khi thụ phấn và trái trái bị nhiễm bệnh khi còn rất nhỏ. Trái bị nhiễm bệnh sẽ biến dạng, méo mó, nhạt màu, bị khô và rụng sớm.
Phòng trị: Cắt tỉa cành tạo tán cho cây phát triển mạnh tránh tạo cơ hội cho bệnh phát triển, cung cấp phân bón đầy đủ. Cần chú ý sự phát triển của bệnh trong giai đoạn cây ra hoa và tạo trái non. Nếu thấy bệnh xuất hiện cần phun thuốc BVTV để phòng trị ngay theo liều lượng khuyến cáo.
4. Bệnh nấm hồng (do nấm Corticium salmonicolor):
Triệu chứng: Đầu tiên trên mặt vỏ thân hay nhánh có tơ nấm trắng bò lan, sau đó nấm tạo thành những mảng màu hồng. Đôi khi không thấy mảng màu hồng mà chỉ thấy các gai nấm màu hồng phát triển từ các vết nứt trên vỏ thân hay nhánh. Nhánh và thân cây bi nấm tấn công sẽ mất dinh dưỡng sau đó sẽ bị khô và chết.
Phòng trị: Bệnh thường phát triển nặng trên những cây có tán lá rậm rạp và che khuất nhau, nhất là vào những tháng mưa ẩm. Do đó, nên trồng cây với khoảng cách hợp lý, tỉa bớt cành lá vô hiệu để tránh che rợp. Cắt bỏ và tiêu hủy các nhánh nhiễm bệnh, phát hiện bệnh sớm và đánh chài vùng bị nhiễm bệnh bằng các thuốc hóa học.
5. Bệnh khô đọt thối trái (do nấm Diplodia natalensis):
Triệu chứng: Bệnh này gây hại nặng trong điều kiện nóng ẩm nhất là vào mùa mưa. Trên nhánh đọt bị đốm sậm màu, lan dần trên các cành non, cuống lá làm lá bị biến màu nâu. Bệnh tấn công lên trái trong giai đoạn thu hoạch và tồn trữ hay vận chuyển làm thối phần thịt trái nơi gần cuống có màu nâu sậm lan dần làm thối nát cả trái hoặc nơi vỏ trái bị trầy trụa. Vết thối mềm và lây lan quá nhanh chỉ sau 2 – 3 ngày, nhất là trong môi trường nóng ẩm, đặc biệt khi thu hoạch trái không chừa cuống rất dễ bị nấm bệnh xâm nhập vào.
Phòng trị: Để phong bệnh này cần tránh gây bầm dập, rụng cuống trái khi thu hoạch. Khi thu hoạch cần chú ý tránh sự va chạm giữa các trái tạo vết thương làm cho bệnh dễ sâm nhập vào bằng cách đặt tưng trái vào thùng chứa giấy báo.
Tỉa cành kế hợp tỉa các bộ phận bị bệnh và tiêu hủy, hạn chế sự lây lan của nguồn bệnh trên vườn. Chọn mắt ghép sạch bệnh để tránh lây lan bệnh cho cây con.
Cần phun các loại thuốc để phòng trị bệnh.
Trái sau thu hoạch có thể được xử lý bằng nước nóng 520C trong 10 phút cũng ngừa được bệnh thối trái và thán thư.
Để phòng trừ sâu bệnh cho cây xoài, có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Dọn dẹp vùng xung quanh cây: Loại bỏ các lá cây, hoa, trái cây, cành chết hoặc bị nhiễm bệnh trên vùng đất xung quanh cây để giảm thiểu khả năng phát tán bệnh.
- Sử dụng thuốc trừ sâu: Có thể sử dụng thuốc trừ sâu theo hướng dẫn của nhà cung cấp hoặc các chuyên gia trồng trọt để ngăn chặn sự lây lan của sâu bệnh.
- Bón phân hữu cơ: Đối với cây xoài, cần cung cấp đủ dinh dưỡng để cây phát triển và chống lại sâu bệnh. Bón phân hữu cơ có thể cung cấp các chất dinh dưỡng và khoáng chất cần thiết cho cây.
- Tưới nước đúng cách: Cây xoài cần đủ nước để phát triển, tuy nhiên không nên tưới quá nhiều nước vào thân cây. Thường xuyên kiểm tra độ ẩm của đất và tưới nước theo lịch trình hợp lý.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho cây: Cung cấp đầy đủ ánh sáng và không khí tươi mát cho cây xoài. Nếu cây bị nhiễm bệnh nặng, nên tẩy lá và phun thuốc trên lá của cây để bảo vệ cho phần còn lại của cây không bị bệnh lan rộng.
Lưu ý: Cần chọn các loại thuốc trừ sâu an toàn, không gây hại cho môi trường và con người. Nên tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng thuốc và đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.