Triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh đốm lá lúa
Bệnh đốm lá lúa là một bệnh thực vật phổ biến và gây hại trong nông nghiệp lúa. Nó được gây ra bởi các loại nấm kí sinh, như Bipolaris oryzae, Cercospora oryzae và Xanthomonas oryzae.
Triệu chứng
Vết bệnh trên lá lúc đầu là những chấm nhỏ màu nâu nhạt, sau chuyển thành vết bệnh có màu nâu sẫm hơn. Ở giống lúa kháng bệnh, vết bệnh hẹp, ngắn, màu nâu sẫm, kích thước 2-10 x 1 mm; Ở giống nhiễm bệnh, các đốm dài và rộng hơn, có màu nâu nhạt, ở giữa có đốm sáng. Nhìn chung vết bệnh thường có màu đỏ nâu, mép lá nhạt hơn, ruộng nhiễm nặng có màu đỏ tươi. Vết bệnh trên hạt có màu nâu, sau chuyển sang màu đen. Nấm tồn tại trên hạt và là nguồn bệnh cho vụ sau.
Nguyên nhân gây bệnh đốm nâu trên cây lúa
-Bệnh có thể do một số loại nấm gây ra nhưng chủ yếu là hai loài nấm có tên là Helminthosporium oryzae và Curvularia lunata.
– Loài nấm thứ nhất gây triệu chứng, ban đầu vết bệnh nhỏ bằng đầu kim màu nâu nhạt, sau to dần thành hình bầu dục nhỏ gần giống hạt vừng, có màu nâu, hai mặt vết bệnh màu nâu sẫm, thường được bao quanh bởi một quầng rất nhỏ màu vàng. Nếu điều kiện thuận lợi vết bệnh sẽ lớn hơn, còn nếu thời tiết không thuận lợi vết bệnh sẽ nhỏ hơn (trước đây gọi là bệnh chích chòe lửa). – Loài nấm thứ hai gây ra các triệu chứng là đốm ngắn màu nâu tía hoặc nâu xám có sọc hoặc vô định hình, đôi khi là các đốm nhỏ màu nâu gần tròn, nâu tía hoặc nâu xám. Trên hạt vết bệnh là những đốm tròn nhỏ giống với vết bệnh do nấm thứ nhất (trước đây gọi là bệnh đốm nâu hay đốm nâu).
Điều kiện phát sinh bệnh đốm nâu trên cây lúa
– Do điều kiện sinh trưởng của hai loài nấm này rất giống nhau, mặt khác vết bệnh do hai loài nấm này gây ra trùng lặp trên cùng một cây lúa. Vết bệnh do chúng gây ra trên lá tuy khác ở một số chi tiết nhưng cũng có những đặc điểm giống nhau. – Bệnh đốm nâu phát triển mạnh ở các loại đất nghèo dinh dưỡng như đất phèn, đất cát bán sơn địa ven chân đồi hoặc đất bị nhiễm độc hữu cơ, thường là những nơi đất có bệnh bộ rễ lúa kém phát triển. Bệnh cũng thường xuất hiện trên những diện tích đất quá úng hoặc khô hạn làm cho cây lúa bị thiếu nước, khả năng hút dinh dưỡng của bộ rễ gặp khó khăn làm cho cây lúa sinh trưởng kém. Ruộng bạc màu nghèo dinh dưỡng, ruộng thiếu phân bón, lúa giống phàm ăn nhưng không được cung cấp đủ phân (nhất là đạm).
Biện pháp phòng trừ, hạn chế bệnh đốm nâu trên lúa
Để hạn chế tác hại của bệnh có thể áp dụng tổng hợp nhiều biện pháp, trong đó chủ yếu là biện pháp văn hóa (cụ thể là phân bón và nước) nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt, tăng khả năng chống chịu bệnh từ đó hạn chế thiệt hại do bệnh gây ra. Dưới đây là một số biện pháp chính:
– Cày, bừa, xới đất kỹ (trừ chân đất có tầng phèn phẳng dễ bị rò rỉ khi làm đất), đất bạc màu, đất cát pha phải bón lót nhiều phân chuồng hoai mục để cải tạo, tăng chất dinh dưỡng cho đất. .
– Không nên sạ dày quá dễ làm sạ, lúa thiếu thức ăn sinh trưởng, phát triển kém, dễ xảy ra dịch bệnh.
– Những ruộng bị nhiễm phèn, dư thừa chất hữu cơ nên bón thêm vôi, phân lân… để đẩy nhanh quá trình phân hủy chất hữu cơ và nâng cao độ pH của đất, tạo điều kiện thuận lợi cho cây lúa sinh trưởng và phát triển tốt. – Luôn cung cấp đủ nước cho ruộng, nhất là vào đầu vụ hè thu khi thời tiết khô hạn, nếu thiếu kiềm nước từ tầng đất đáy rò rỉ xuống tầng cây trồng gây ngộ độc bộ rễ. , làm cho cây lúa sinh trưởng kém, tạo điều kiện cho dịch bệnh tấn công.
– Phải bón đầy đủ, cân đối giữa lân và kali (nhất là với các giống phàm ăn), tuyệt đối không được để cây lúa thiếu đạm, thiếu dinh dưỡng cây lúa sẽ sinh trưởng và phát triển kém.
Ngoài các biện pháp trên, để hạn chế bệnh truyền nhiễm sang vụ sau qua hạt giống và tàn dư cây trồng, bà con nên thực hiện một số biện pháp sau:
– Sau khi thu hoạch lúa cần vệ sinh đồng ruộng, thu dọn tàn dư cây lúa để hạn chế bệnh ban đầu lây lan sang vụ sau.
– Không lấy lúa của những ruộng vụ trước đã bị nhiễm bệnh nặng để làm giống cho vụ sau. Trước khi ngâm cần phơi thật khô, thoáng để loại bỏ hết hạt lơ lửng (là hạt mang nhiều nấm bệnh).
– Do nấm tồn tại trực tiếp trên vỏ trấu nên để diệt tận gốc nguồn bệnh lây nhiễm sang vụ sau, trước khi ngâm ủ phải xử lý hạt giống bằng nước nóng 540C, sau đó vớt ra rửa sạch rồi tiến hành ủ bình thường.
Cùng với các biện pháp trên, khi ruộng lúa có dấu hiệu bệnh, sử dụng một trong các loại thuốc phổ rộng như Tilt Super 300EC, AmistarTop 325SC, Mixperfect 525SC… có thể được sử dụng để ngăn chặn nó.
