Ý nghĩa, cách trồng và chăm sóc cây hoa lan

Trồng Lan, Chơi Hoa Lan nghe thì đơn giản nhưng khi thực hành bạn mới biết nó không hề dễ như bạn nghĩ. Đã có rất nhiều người liên tục thất bại trong lần đầu tiên vì không biết cách chăm sóc bản thân. Dưới đây chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách trồng lan cho người mới bắt đầu rất chi tiết  từ kiến ​​thức và kinh nghiệm của các chuyên gia.

Chọn giống

Bước đầu tiên cực kỳ quan trọng, hãy cẩn thận  chọn giống lan ở bước này vì nó sẽ ảnh hưởng đến quyết định của bạn ở các bước sau. Ở Việt Nam có hơn 800 loài lan. Vui lòng tham khảo các đặc điểm của giống mà bạn  chọn theo điều kiện khí hậu của nơi bạn định trồng. Tuy nhiên Vườn Thông Minh xin gợi ý một số giống lan thích hợp để kinh doanh như Dendrobium, Phalaenopsis, Oncidium, Vanda, Cattleya, đây là những loài lan khỏe mạnh, hoa  đẹp và lâu tàn cho thu hoạch liên tục.

Môi trường nuôi cấy mô  lan có nhiệt độ 22-27oC, cường độ ánh sáng thích hợp, pH  5-5,7. Khử trùng mô bằng Starner 20 WP có pha Clorox hoặc Hipochloritcalci, bổ sung  chất điều hòa sinh trưởng. Có thể tách các mầm lan chậu  lớn, mỗi phần  2-3 nhánh. Dùng dao sắc sát trùng bằng cồn, vết cắt cần được cạo sạch sẽ, sau đó bôi vôi lên vết cắt để vết cắt nhanh lành sẹo.

Thiết kế nhà kính

Nhà kính trồng lan phải đảm bảo có khung đỡ bằng hợp kim chắc chắn, chịu được gió bão nhưng cũng phải đảm bảo chịu được môi trường oxy hóa mạnh do phân bón và độ ẩm cao. Mái  nhà kính sử dụng lưới che nắng hoặc phim che nắng sẽ cắt giảm 50-80% năng lượng mặt trời tùy  loại. Hầu hết các loài lan đều thích bóng râm, và một số loài lan nhiệt đới  cần nhiều ánh sáng mặt trời để thực hiện quá trình quang hợp. Hãy chú ý đến đặc điểm sinh lý này để thiết kế vườn lan  phù hợp với giống cây đã chọn.

Lan cần độ ẩm tương đối cao để có thể hấp thụ hoàn toàn nước qua  rễ. Hãy lắp đặt hệ thống tưới phun mưa sao cho hợp lý để tạo điều kiện phát triển tốt nhất cho cây trồng. Bạn có thể tham khảo thêm hệ thống tưới phun mưa và được tư vấn miễn phí qua tiêu chuẩn Vườn thông minh.

Chuẩn bị môi trường và lọ

Có thể lấy than củi, xơ dừa, vỏ đậu phộng làm giá thể để trồng lan. Than củi đã cháy được cắt thành từng khúc, kích thước 1 x 2 x 3 cm, than được ngâm, rửa sạch và phơi khô. Dừa bào sợi ngâm nước khoảng 1 tuần cho bớt tanin và độ mặn, phơi khô. Những miếng dừa nhỏ cũng cần được rửa sạch và lau khô. Dừa xắt nhỏ 1 x 2 x 3 cm xử lý bằng nước vôi 5%. Chậu  nhựa hoặc đất nung, kích thước theo loại và  tuổi.

Bình chuyển

Nếu dùng lan hồ điệp nuôi cấy mô thì khi  mô đạt khoảng 4 cm thì nên lấy ra. Cây từ vải đã rửa sạch cho vào lưới hoặc rổ  trên chậu nước để giữ mát cho cây con. Ở giai đoạn trồng chung trên giàn, dùng xơ dừa quấn quanh bầu lan, dùng dây chun quấn lại rồi đặt lên giàn. Sau khi trồng trên giàn  6-7 tháng thì chuyển sang chậu nhỏ.

Khoảng 6 tháng thì chuyển sang chậu lớn hơn. Sau mỗi  chậu khoảng một tuần mới  bón phân. Việc thay  chậu  tùy theo kích thước của cây, mức độ thối, hư của rêu bám.

Chăm sóc hoa lan

Các yếu tố quan trọng nhất đối với lan là ánh sáng, nước, độ ẩm, chậu hay giá thể và dinh dưỡng. Vườn Thông Minh sẽ đưa ra một số mẹo chăm sóc lan cơ bản  như sau.

 Ánh sáng

Mật độ ánh sáng ảnh hưởng rất lớn đến quá trình sinh trưởng, phát triển và ra hoa của lan. Thiếu nắng cây lan vươn cao nhưng nhỏ và  yếu, lá màu xanh đậm, dễ bị sâu bệnh tấn công, cây ít nụ, khó nở hoa, hoa nhỏ và ngắn  không tươi, hoa nhanh tàn. Thừa nắng cây thấp truyền giống, lá vàng  nhăn và khô, mép lá có xu hướng uốn cong, dễ nở hoa sớm khi cây còn nhỏ nên hoa ngắn, nhỏ,  kém phát triển. Nếu nắng  quá lá sẽ bị cháy, khô héo và chết.

Hoa lan có những yêu cầu khác nhau về mức độ ánh sáng tùy thuộc vào loài lan và tuổi của cây. Lan hồ điệp  chịu nắng kém nhất,  chịu được 30% nắng, lan Cattleya chịu được 50% nắng, lan Dĩa chịu được 75%  nắng và có thể phơi  nắng sáng sớm mà không bị ảnh hưởng. , Dendrobium hay Vanda lá hẹp có thể chịu được 70% nắng, trong khi  Vanda  và Bò cạp lá dài có thể chịu được tới 100% nắng.

Cây lan con  0-12 tháng tuổi đang trong giai đoạn sinh trưởng thân lá chỉ cần 50% ánh sáng, cây lan con 12-18 tháng tuổi cần đến 70% ánh sáng  và thời điểm kích thích ra hoa có thể cho thêm ánh sáng hoặc thậm chí dỡ tán cho chiếu sáng tự nhiên.

Hướng chiếu sáng cũng rất quan trọng đối với hoa lan. Hoa lan đặt ở hướng Đông đón nắng buổi sáng sẽ tốt hơn nhiều so với hoa lan đặt  hướng Tây đón nắng  chiều. Vì vậy, nếu bạn trồng lan ở sân thượng hoặc ban công hướng Tây thì lan kém phát triển và ít hoa. Khi trồng lan, bạn nên sắp xếp các hàng theo hướng bắc nam để cây nhận được ánh sáng phân bổ tốt nhất.

 Phân bón

Dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với hoa lan. Khi cây lan đầy đủ dinh dưỡng thì cây tươi tốt, ra nhiều hoa, hoa đẹp và lâu tàn, khi thiếu dinh dưỡng thì cây lan còi cọc, kém phát triển, ra ít hoặc không  có hoa. Cây lan cần 13 chất dinh dưỡng khoáng, thuộc  nhóm đa lượng, trung lượng và vi lượng: Đa lượng bao gồm đạm (N), lân (P) và kali (K). Các chất dinh dưỡng trung lượng bao gồm lưu huỳnh (S), magie (Mg) và canxi (Ca). Vi lượng bao gồm sắt (Fe), kẽm (Zn), đồng (Cu), mangan (Mn), bo (B), molypden (Mo) và clo (Cl).

Thiếu đạm, cây còi cọc, ít  lá, ít chồi mới, lá chuyển sang màu vàng dần  theo quy luật lá già trước, lá non sau, rễ mọc  nhiều nhưng vô sinh, cây khó ra hoa.  Thừa đạm,  lá xanh  nhưng mềm, dễ rụng và gây hại, đầu rễ chuyển sang màu xám đen, cây khó ra hoa.  Thiếu lân cây còi cọc, lá nhỏ, ngắn, màu xanh đậm, rễ không có màu trắng sáng mà  xám đen, không có hoa. Cây thiếu lân, lá dày, ra hoa sớm nhưng ngắn, hoa  nhỏ và xấu, sau khi ra hoa cây bị mất sức rất nhanh  và khó phục hồi. Thừa lân thường dẫn đến thiếu kẽm, sắt, mangan. Thiếu kali cây kém phát triển, lá già chuyển sang màu vàng  từ  mép lá và sau này đầu lá dài dần vào trong, lá đôi khi bị xoắn lại, cây  yếu ớt, dễ bị sâu bệnh tấn công. cây chậm nở hoa, hoa nhỏ, màu không tươi, dễ bị dập. Thừa kali,  lá không dầu, lá nhỏ. Thừa kali dễ dẫn đến thiếu magie và canxi. Thiếu lưu huỳnh, lá non chuyển sang màu vàng nhạt, cây còi cọc, kém phát triển, hạn chế sinh chồi, giảm số lượng hoa.

Thiếu magie lá yếu, ở phần thịt lá già xuất hiện một dải màu vàng còn 2 gân chính vẫn còn xanh do diệp lục chưa hình thành hoàn chỉnh, cây dễ bị sâu bệnh, khó ra hoa.  Thiếu canxi cây kém phát triển, rễ nhỏ và ngắn, thân mềm, lá nhỏ, cây yếu dễ  đổ ngã và bị sâu bệnh tấn công.

Thiếu kẽm,  các đốm nhỏ rải rác hoặc vệt  vàng nhạt chủ yếu xuất hiện trên các lá  trưởng thành, các lá non trở nên ngắn, hẹp và sát nhau, các đốt ở đỉnh ngắn lại, thấp cây, rất khó ra hoa.  Thiếu đồng xuất hiện các đốm vàng, xoăn lá, đầu lá chuyển sang màu trắng, số hoa hình thành ít, cây yếu dễ bị nấm bệnh tấn công. Khi thiếu sắt lá non chuyển sang màu vàng, sau chuyển sang màu trắng nhạt, cây còi cọc, ít hoa và dễ bị sâu bệnh tấn công.  Thiếu mangan,  giữa các gân  lá non bị vàng, đặc trưng là xuất hiện các đốm vàng và hoại tử, các đốm này xuất hiện từ cuống lá non rồi lan ra toàn bộ lá, cây còi cọc, chậm lớn. Thiếu bo, lá dày, đôi khi quăn và giòn, cây còi cọc, dễ bị  khô ngọn, rễ còi cọc ít nụ, hoa dễ  rụng, không thơm và chóng tàn.  Thiếu molypden, giữa gân lá phía dưới xuất hiện các đốm vàng, nếu thiếu nặng các đốm này sẽ lan rộng và khô lại, mép lá cũng bị khô, cây kém phát triển.  Thiếu clo, trên lá trưởng thành xuất hiện các vệt  vàng  sau khi chuyển màu đồng thau, cây còi cọc, kém phát triển.  Lan  cần phân bón nhưng không chịu được nồng độ dinh dưỡng cao, vì vậy việc bón phân cho lan nên được thực hiện thường xuyên và tốt nhất là  phun qua lá. Phân bón cho lan cần có đầy đủ các chất dinh dưỡng đa, trung lượng và vi lượng với thành phần và tỷ lệ phù hợp với từng thời kỳ sinh trưởng và phát triển của cây. Nguyên tắc chung là cây lan trong thời kỳ  lá phát triển mạnh cần nhiều đạm, ít lân và kali, trước khi ra hoa cần nhiều đạm và ít lân, trong khi lan đang ra hoa cần ít kali, lân và đạm.

Các loại phân bón thích hợp cho các thời kỳ này là Đầu Trâu 501, 701 và 901,  là loại phân bón có đầy đủ và cân đối các chất đa, trung, vi lượng và các chất điều hòa sinh trưởng. Nồng độ và liều lượng phun tùy theo lứa tuổi và thời kỳ phát triển như sau:

Lan mới trồng 0-6 tháng hoặc lan mới có chồi non sau khi cắt hoa: Phun phân bón lá Đầu Trâu 501 (30-15-10) nồng độ 500 ppm (0,5 g/lít). Giai đoạn trước 3 tháng phun định kỳ 3 ngày/giờ, từ 3-6 tháng phun định kỳ 7 ngày/giờ. Lan mới trồng từ 6 đến 12 tháng tuổi hoặc lan già có chồi mới mọc mạnh: Phun Phân bón lá Đầu Trâu 501 (30-15-10) nồng độ 2000 ppm (2 g/lít), suốt 7 ngày. Cây lan mới trồng 12-18 tháng tuổi hoặc cây lan già có nụ trưởng thành  chuẩn bị ra hoa: Phun Phân bón lá Đầu Trâu 701 (10-30-20) nồng độ 3000 ppm (3 g/lít), định kỳ 7 ngày/giờ . Giai đoạn này  giảm  tưới nước, dỡ bỏ  mật độ tán để tăng cường độ ánh sáng  kích thích ra hoa. Ngay khi vòi hoa xuất hiện: Phun phân bón lá Đầu Trâu 901 (15-20-25) nồng độ 2.000 ppm (2g/lít) để thúc cho hoa nở to, đẹp và giữ hoa lâu tàn. vòi phun nước

Sử dụng hệ thống tưới phun sương, cây lan  cần nước để sinh trưởng và phát triển. Nếu thiếu nước cây  khô héo, giả hành teo lại, lá rụng nhưng không chết,  có thể ra nụ trước khi ra hoa. Tưới quá nhiều nước, cây có xu hướng bị thối, nhất là với các loại lan có lá đứng mọc sát nhau. Quá nhiều nước rễ có sự phát triển của tảo và nấm. Nước tưới  lan không được quá mặn, phèn và clo dưới ngưỡng cho phép, pH 5,6. Chỉ tưới  đủ ẩm, nên tưới vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới vào buổi chiều khi trời  nắng nóng. Sau những trận mưa bất thường, nhất là trận mưa đầu mùa, cần tưới lại ngay để rửa sạch cặn bám trên  lá.

Kiểm soát sâu bệnh

Hoa lan cũng dễ bị sâu bệnh, đặc biệt là nếu chăm sóc không tốt và điều kiện môi trường bất lợi. Tuỳ theo  loại sâu hại mà sử dụng các loại thuốc thích hợp. Liều lượng và nồng độ phun cần tuân theo  hướng dẫn trên bao bì sản phẩm. Nếu cây lan bị  sâu ăn lá có thể dùng các loại thuốc có hoạt chất Fenitrothion, Trichlorfon như Ofatox 400EC, hoạt chất Cartap như Patox 95SP hoặc Captafon, Captan hoặc Actara 25WG. Hoa lan bị rệp sáp, rệp trắng, rệp muội dùng Supracid 40ED/ND, Suprathion 40EC, Bitox 40EC hoặc Ofatox 400EC. Những cây lan bị nấm, vi khuẩn hoặc virus gây  cháy lá từng chùm, cháy lan  dần,  thối rễ thì dùng Zinep, Starner 20 WP hoặc Benomyl.

Mọi người cũng hỏi

Câu hỏi 1: Hoa lan cần những điều kiện gì để trồng và phát triển mạnh mẽ?

Câu trả lời 1: Hoa lan thích hợp trồng ở nơi có ánh sáng mặt trời mềm mại và không nắng chói, đặc biệt trong thời gian sáng sớm và chiều tối. Đất trồng hoa lan nên có độ thoát nước tốt và giàu dinh dưỡng. Ngoài ra, độ ẩm và thông gió là các yếu tố quan trọng để cây lan phát triển mạnh mẽ.

Câu hỏi 2: Làm thế nào để chăm sóc hoa lan sau khi trồng?

Câu trả lời 2: Sau khi trồng hoa lan, hãy tưới nước đều đặn và đảm bảo giữ đất ẩm, nhưng tránh tưới quá nhiều để tránh gây ngập úng đất. Đối với loài lan cần độ ẩm cao, có thể sử dụng hệ thống phun sương để duy trì môi trường ẩm mượt. Cần chăm sóc và loại bỏ các lá hoặc bông hoa đã hư hỏng để duy trì sức khỏe cho cây.

Câu hỏi 3: Có những bước nào cần thực hiện để trồng hoa lan thành công?

Câu trả lời 3: Để trồng hoa lan thành công, trước tiên hãy chọn loại lan phù hợp với điều kiện khí hậu và ánh sáng của khu vực bạn sống. Tiếp theo, chuẩn bị đất trồng phù hợp bằng cách trộn đất, cỏ rụng lá, vỏ cây, và chất hữu cơ. Trồng cây lan trong chậu hoặc hộp cây có lỗ thoát nước, và cung cấp đủ ánh sáng và độ ẩm cho cây. Dựa vào loại lan, hãy chọn phương pháp tưới nước phù hợp, có thể là tưới từ dưới lên hoặc từ trên xuống.